اختلال وسواس جبری (OCD) اختلالی است که در آن افراد افکار، تصاویر و احساسات تکراری و مزاحمی را تجربه می کنند و درگیر رفتارهای عملی و یا ذهنی در پاسخ به این افکار می شوند. در حقیقت افکار و تصاویر مزاحم وسواس (obsession) و رفتارهای عملی و یا ذهنی که در پاسخ به وسواس ها اتفاق می افتند رفتار اجباری (compulsion) نامیده می شود. معمولا رفتارهای وسواسی جبرگونه برای کاهش دادن تنش و فشار ناشی از وسواس ها انجام میگیرند و درصورت انجام ندادن وسواس ها، فرد تنش بسیار بالایی را تجربه می کند. شدت اختلال وسواس جبری می تواند متفاوت باشد، اما در صورت درمان نشدن می تواند زندگی و کاکردها و توانایی های اجتماعی، فردی فرد را دچار اختلال کند.
شیوع اختلال وسواسی جبری تقریبا 2 درصد تخمین زده می شود. البته گاهی اتفاق می افتد که OCD به خودی خود بروز نکند و سایر اختلالت از جمله اختلال افسردگی، اختلالت اضطرابی همراه OCD بروز کنند. به عبارتی فرد می تواند هم از افسردگی و هم از وسواس رنج ببرد.
علل وسواس
درحالیکه علت های اصلی OCD به طور کامل مشخص نشده است، اما هم عوامل محیطی و هم عوامل ژنتیکی در ابتلا به این اختلال نقش دارند. افرادی که پدرمادرشان، خواهر یا برادرشان مبتلا به اختلال OCD هستند احتمال بیشتری دارد که به OCD دچار شوند. سواستفاده جنسی یا فیزیکی و حوادث آسیب زننده و تروماتیک خطر ابتلا به OCD را بیشتر می کنند.
درمان
درمان اختلال وسواس جبری می تواند به روش های مختلفی صورت گیرد. برای درمان اختلال وساس فکری می توان از دارو درمانی و رواندرمانی کمک گرفت. درمان شناختی رفتاری که یکی از درمان های شناخته شده برای درمان بسیاری از اختلالات است می تواند برای OCD نیز مفید باشد و فرم خاصی از درمان شناختی رفتاری که مواجهه و جلوگیری از پاسخ نامیده می شود یکی از درمان های شناخته شده و کاربردی برای OCD است. در این روش درمانی درمانگر فرد را با موقعیت ها و افکاری که اضطراب ایجاد می کنند طبق اصولی مواجه می کند. این روش به تدریج موجب کاهش اضطراب و تنش فرد در مقابله با وسواس ها می شود. دارو درمانی اختلال وسواس جبری معمولا با استفاده از SSRIs ها مثل فلووکسامین، سرترالین موجب افزایش سروتونین (ماده ای که در آسیب شناسی اختلال OCD نقش دارد) می شود. چندین هفته زمان لازم است تا داروها بتوانند علایم اختلال OCD را کاهش دهند.
