مقاله اثربخشی خانواده درمانی ساختاری در درمان اختلال اضطراب جدایی کودکان ۶-۴ ساله
مریم سیدعالی پور دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر خانواده درمانی ساختاری در درمان نشانه های اختلال اضطراب جدایی کودکان ۶-۴ ساله تبریز صورت گرفته است. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بوده و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل کودکان ۶ تا ۴ ساله شهر تبریز و مادران آنان می باشد. ۴۰ نفر به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان حجم نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایشی و کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد اضطراب جدایی هان و همکاران(۲۰۰۳) استفاده شد، داده های جمع آوری شده با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که خانواده درمانی ساختاری در درمان نشانه های اختلال اضطراب جدایی کودکان(ترس از تنها ماندن، ترس از رها شدن، ترس از بیماری جسمی، نگرانی درباره رویدادهای خطرناک و امنیت کودکان) تاثیر دارد.
مقدمه:
اختلال اضطراب جدایی[۱] یکی از شایع ترین اختلال های اضطرابی دوران کودکی است، به طوری که حدود نیمی از کودکانی که برای درمان اختلالات اضطرابی مراجعه می کنند، به آن مبتلا هستند. ویژگی بارز اختلال اضطراب جدایی، ترس یا اضطراب بسیار زیاد در هنگام جدایی از خانه یا اشخاص دلبسته است و شدت آن بیش از آن است که از سطح رشد فرد انتظار می رود(راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی[۲] ،۲۰۱۳). کودکان با اختلال اضطراب جدایی در هنگام جدایی از خانه یا مراقبت کنندگان، اضطراب شدید و نامناسب دارند. کودکان در فرایند گذار از مراحل رشد با تجارب متفاوتی مواجه می شوند، در این مراحل بسیاری از آنها هنگام جدا شدن از مراقبت کنندگان خود مضطرب و سراسیمه می شوند. اما در اختلال اضطراب جدایی، این هیجانات به مدت طولانی تر از آنچه متناسب با سن باشد، ادامه می یابند (ویتبورن و هالجین[۳]،۱۳۹۳). کودکان با اختلال اضطراب جدایی ممکن است انواع علائم جسمانی(ناراحتی های گوارشی مانند سرگیجه، سردرد)، اختلال در خواب، بعضی از انواع اختلال های رفتاری(اجتناب رفتاری)، احساسی (نگرانی، وحشت و ترس شدید) و شناختی(تحریف شناختی) را تجربه کنند(زلاگ، بالابریگا، بونیلو، کانالا، هرناندز و رومرو[۴] ،۲۰۱۱). کودکانی که دچار این اختلال هستند از این می ترسند که یکی از افراد نزدیک آنها در طول جدایی و در غیاب آنها دچار صدمه شده یا اتفاق وحشتناکی به هنگام دوری از مراقبت های مهم آنها رخ بدهد. این کودکان هنگام رفتن به رختخواب دردسر ساز می شوند و اصرار دارند که در اتاق والدین بخوابند یا از والدین می خواهند که یکی از آنها در اتاق او بخوابد(کارت رایت- هاتون[۵]،۲۰۱۶). این کودکان غالبا نیاز دارند که تا وقتی به خواب نرفته اند کسی در کنار آنها بماند و در غیر این صورت به رختخواب والدین یا برادر و خواهر خود می روند و اگر اجازه به آنها داده نشود امکان دارد که پشت در اتاق بخوابند. همچنین کابوس با الگوی جدایی در کودکان کم سن و سال مبتلا به اختلال اضطراب جدایی شایع است(سادوک[۶]، ۲۰۱۳).
[۱] . Separation Anxiety Disorder
[۲] . American Psychiatric Association
[۳] .Whitburn & Halgin
[۴] . Zolag, Ballabriga, Bonillo, Canala, Hernandez, Romero
[۵] . Cartwright-Hotton
[۶] . Sadok
